Julian Szumlański
ur. we Lwowie zmarł w 1920 roku w Sofii

Biografia

Julian Szumlański urodził się we Lwowie. Za działalność polityczną został skazany na dwadzieścia pięć lat zsyłki na Syberię. Już na zesłaniu uciekł i przedostał się do Bułgarii gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel w sofijskim gimnazjum. Żyjąc w Bułgarii angażował się w bułgarski i macedoński ruch narodowy. Zmarł w 1920 roku w Sofii.

Przed migracją

Jedyne zdjęcie Juliana Szumlańskiego na które można trafić przedstawia poważnego mężczyznę z sumiastymi wąsami. Trudno go sobie wyobrazić jako małego chłopca czy młodzieńca z lwowskiego gimnazjum. Tym trudniej, że jego biografia sprzed migracji jest właściwie nieznana, skutecznie wymazana, być może przez taki a nie inny bieg historii. Znane jest jedynie miejsce urodzenia, Lwów. Miasto, obecnie położone na uboczu, bez większego znaczenia politycznego czy kulturalnego. Jednak przez długi czas swojej historii Lwów był miastem położonym w centrum ruchliwego świata. Położony na skrzyżowaniu kilku szlaków handlowych, stanowił ważny ośrodek polityczny, ekonomiczny a od XIVIII wieku kulturalny i naukowy. Miastem gdzie przenikały się kultury: żydowska, polska, rusińska, tatarska, niemiecka czy nawet włoska. Do 1918 roku był również stolicą kraju koronnego Galicji w granicach cesarstwa Austro-Węgierskiego. Dla Polaków w XIVIII i XIX wieku był również ważnym ośrodkiem kształtowania się polskiego patriotyzmu i idei wolnościowych w okresie zaborów.
Jaki wpływ dorastanie w takim mieście miało na Szumlańskiego, można jedynie sobie wyobrażać, być może też, że dorastał zupełnie gdzie indziej. Fakt, że został skazany na zesłanie na Syberię świadczy o tym, że musiał Lwów w pewnym momencie opuścić i przenieść się na tereny zaboru rosyjskiego.

Migracja — motywacja

Dokładne powody skazania Juliana Szumlańskiego na zesłanie są nieznane. Prawdopodobnie brał udział w Powstaniu Styczniowym. Dla ówczesnych władz musiał być kimś na tyle niebezpiecznym i uciążliwym, że aresztowano go i skazano na 25 lat ciężkich robót na Syberii (wschód Rosji). Szumlańskiemu udało się jednak uciec…do Bułgarii.

Migracja – adaptacja

Początkowo zamieszkał w Sofii gdzie został nauczycielem w męskim gimnazjum im. Kniazia Borysa. W jakis czas potem wyjechał do Salonik ( słow. Solun). Prawdopodobnie tam poznał Zacharię- działaczkę społeczną, zaangażowaną w bułgarski ruch narodowy na terenie ówczesnej Grecji, przewodniczącą Dobroczynnego Towarzystwa Kobiet. Być może to z jej inicjatywy i mając w pamięci własne przejścia, zaangażował się w pomoc więźniom politycznym.
W 1830 roku Grecja, z pomocą Francji, Anglii i Rosji wywalczyła niezależność od Imperium Osmańskiego. Jednocześnie władze greckie nieprzychylnie patrzyły na ludność słowiańską na swoim terenie i z niepokojem obserwowały rodzące się ruchu narodowe wpierw bułgarskie a z czasem macedońskie, które swój oddźwięk miały również na terenie Grecji. Greckie władze negowały istnienie ludności słowiańskiej na terenie swojego państwa i usilnie starały się ją zhellenizować jednocześnie rozszerzając swoje wpływy na teren Macedonii ( w XIX wieku pozostającej w granicach Imperium Osmańskiego).

Życie codzienne w Macedonii

Julian Szumlański jako obywatel austriacki w tym krajobrazie politycznym mógł pozwolić sobie na nieco więcej niż obywatele Bułgarii czy słowiańscy obywatele Grecji. Wraz z żoną organizował pomoc dla więźniów politycznych, zbierali i wysyłali paczki, walczyli o możliwość odwiedzania skazanych, dowiadywali się o ich położenie. Jednocześnie pracował jako nauczyciel w bułgarskim gimnazjum w Salonikach. W tej pracy również angażował się na rzecz ruchów niepodległościowych i kształcił przyszłych macedońskich i bułgarskich rewolucjonistów. W 1893 roku w Salonikach została powołana do życia Macedońska Organizacja Rewolucyjna, początkowo w ramach Bułgarskiej, jednak dążąca do uniezależnienia i uznania Macedończyków jako osobnego narodu słowiańskiego. Jednym z ważniejszych działaczy a następnie przywódcą ruchu był Goce Delćev- absolwent salonickiego gimnazjum.
W 1903 roku, po długich przygotowaniach wybuchło macedońskie, antytureckie Powstanie Ilindeńskie. Powstanie, zakończyło się klęską, które jednak posłużyło jako jeden z mitów założycielskich państwa Macedońskiego.
Julian Szumlański nie był zaangażowany bezpośrednio w walkę. Jednak po upadku powstania wraz z żoną przenieśli się do Bitoli gdzie założyli sierociniec dla dzieci, których rodzice zginęli w Powstaniu. Do 1914 roku dalej angażowali się w pomoc ruchom narodowym, ofiarom prześladowań na tle politycznym. Ich działalność była na tyle istotna że, w 1914 roku po przegranej Bułgarii w II wojnie bałkańskiej, zostali zesłani na jedną w wysp Morza Egejskiego. W 1920 roku Julian Szumlański zmarł w Sofii.

Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

WESPRZYJ NAS