Józef Obrębski

Biografia

Józef Obrębski(ur. 1905r.) etnograf, etnolog, slawista. Mówił biegle w kilku słowiańskich językach. Prowadził badania terenowe m.in. Na Bałkanach i Polesiu. Był jednym z uczniów znanego antropologa Bronisława Malinowskiego. Po otrzymaniu tytułu magistra etnografii słowiańskiej na Uniwersytecie w Krakowie w 1930 roku, zainteresował się Obrębski badaniem kulturowej trwałości oraz zmiany wśród wiejskiej społeczności na Bałkanach. Na studia doktoranckie wyjechał do Londynu. W latch1931- 1932, przebywał we wsi Wołcze, a także w innych górskich wioskach w Macedonii gdzie prowadził zapis danych o strukturze społecznej i procesów rytualnych. Po powrocie do Londynu, Obrębski uzyskał doktorat w 1934 roku i wkrótce potem wyjechał do Polski aby dołączyć do grona wykładowców na Uniwersytecie Warszawskim. Jego kariera była jednak wielokrotnie przerywane przez bieg wydarzeń światowych. W trakcie II wojny światowej, Obrębski dołączył do ruchu opór i uczył na podziemnym Uniwersytecie Warszawskim. Po wojnie nie widział dla siebie miejsca w socjalistycznej Polsce i w 1946 roku, zdecydował się wyjechać z ojczyzny na stałe. Pracował m.in. W London School of Economics, Brooklyn i Queens, college CW Post University. Zmarł w wieku 62 lat w dniu 28 grudnia 1967 roku.

Przed migracją

Józef Obrębski ur. W roku 1905 w miejscowości Teplik na Podolu w polskiej rodzinie. Dzieciństwo spędził na terenach dzisiejszej Ukrainy i Białorusi. Na studia wybrał Kraków i tamtejszy Uniwersytet Jagielloński., gdzie w latach 1925- 1930 uczył się na Studium Słowiańskim, etnografii i filologii słowińskiej. Jeszcze w trakcie studiów Obrębski został doceniony przez swojego profesora Kazimierza Moszyńskiego i mianowano go asystentem Katedry Etnografii Słowian. Nowe obowiązki umożliwiły mu uczestnictwo w latach 1927-1928 w dwóch wyprawach na Bałkany. Prowadził wówczas badania m.in. W Rumunii, Bułgarii, Serbii oraz Macedonii. Materiały i informację, które wówczas zebrał na terenie Bułgarii zostały opisane, w I t. „Kultury ludowej Słowian” Moszyńskiego. „Lud Słowiański” czasopismo stworzone przez jego profesorów (Nitscha, Moszyńskiego), w którego pracach redakcyjnych brał udział, opublikowało jego pracę magisterską „Rolnictwo ludowe wschodniej części Półwyspu Bałkańskiego”. Na studia doktoranckie dzięki otrzymanemu stypendium, wybrał się na London School of Economics. W latach 1931-1933 jego profesorem był Bronisław Malinowski. Z początku odnosił się z lekko dezaprobatą do teorii badawczej jaką jest funkcjonalizm, ale w efekcie teoria Malinowskiego, bardzo wpłynęła na sposób w jaki prowadził swoje późniejsze badania.

Migracja — motywacja

Macedonia w ogóle nie były rejonem, który byłby interesujący dla antroplogów, dopiero na początku XX wieku, znalazła się w kręgu zainteresowań etnografów i innych badaczy z nauk społecznych. Józef Obrębski jako człowiek, który wychował się wśród tradycyjne słowiańskiej kultury „Jestem, było nie było, Słowianinem, urodzonym i wychowanym w najbardziej archaicznych i pierwotnych rejonach Europy”, ukierynkowywał swoje zainteresowania, właśnie na takie miejsca jak Bałkany, czy Polesie. Doszedł więc do wniosku, że aby przeprowadzić dokładne badania antropologiczne dotyczące spuścizny kulturowej i społecznej Europy, nie trzeba w tym celu wyjeżdżać na inne kontynenty. W Europie wciąż, można było spotkać wioski, gdzie życie społeczne ludzi, przez wieki diametralnie się nie zmieniło, a wręcz pozostało w swej archaicznej postaci. Uznał on, że odkrycie i zrozumienie tradycyjnych patriarchalny społeczeństw, w własnym środowisku, pozwala na lepsze zrozumienie współczesnych zdarzeń w Europie. Obrębski, znając kilka słowińskich języków i mając już doświadczenia badawcze w rejonie Bałkan, zdecydował się na wyjazd do Macedonii.

Józef Obrębski

Migracja – adaptacja

W trakcie swoich studiów doktorskich, Obrębski przygotowywał się na wyjazd do Macedonii. Funkcjonalizm jako metoda badań, stała mu się bardzo bliska, w związku z czym zamierzał się wybrać w teren na kilka miesięcy, żeby lepiej poznać życie lokalnej społeczności. Na przełomie 1932-1933 przebywał na Poreczu w Macedonii. Jego badania terenowe trwały osiem miesięcy, z czego większość była prowadzona we wsi położonej niedaleko Gostiwaru. Wieś nazywa się Wołcze, tam nie tylko pracował naukowo, ale też mieszkał u ludzi, którzy jak podkreślał traktowali go prawie jak członka swojej rodziny. Ukształtowanie terenu oraz brak porządnej infrastruktury, przyczyniało się do tego, że Obrębski chcąc dostać się z jednego punktu do drugiego, niejednokrotnie szedł ok 4-5 godzin w jedną stronę. Wszystko co go interesowało, szczegółowo opisywała i utrwalał na fotografiach. Dzięki świetnej znajomości języków słowiańskich, nie miał problemów komunikacyjnych z mieszkańcami Wołcze i okolic. W badaniach koncentrował się na wpływie które dotyczyły wielu zagadnień m.in. religii, magii, etniczności czy pozycji kobiety w społeczności.

Życie codzienne w Macedonii

Zebrane przez niego materiały, miały na celu pokazać jak praktyki religijne i magiczne wpływają na życie lokalnej patriarchalnej społeczności. W badaniach skupiał się zarówno na roli mężczyzn w życiu społecznym jak i kobiet. Obrębski udowodnił ówczesnym badaczom Europejskim, ze nie muszą odbywać dalekich podróży na odległe kontynenty, aby prześledzić proces zmian kulturowych. Podkreślał przy tym, że pomimo swych archaicznych praktyk, mieszkańcy Wołcza i okolic, nie różnią się niczym od ludzi żyjących w takich metropoliach jak Londyn, Nowy Jork, czy Warszawa. Jego badania zainspirowały innych naukowców, do zainteresowania się Macedonią i jej bogactwem kulturowym. Również współcześnie istnieją projekty badawcze, które skupiają się na jego dorobku naukowym m.in. studenci Uniwersytet Warszawskiego prowadzą badania na Poreczu. Analizy i wnioski zebrane przez Obrębskiego wciąż mogą stanowić inspirację, dlatego że wiele z tego co on opisał, można zaobserwować również na dzisiejszym Poreczu. Dla Macedońskich badaczy, jego prace naukowe są ogromnym źródłem wiedzy, o ich własnym dorobku kulturowym. Pamięć o polski badaczu do dziś jest żywa także wśród mieszkańców samego Porecza , a wyrazem tego jest wybudowany przez nich pomnik Józefa Obrębskiego.

Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

WESPRZYJ NAS